Odnowienie polichromii w kościele Św. Marcina Bpa w Mogilnie

" Zachowanie dziedzictwa lokalnego poprzez odsłonięcie i konserwację dekoracji malarskich w kościele Św. Marcina Bpa w Mogilnie na ścianie północnej prezbiterium"

Operacja współfinansowana jest ze środków Unii Europejskiej w ramach poddziałania 19.2. "Wsparcie na wdrożenie operacji w ramach strategii rozwoju lokalnego kierowanego przez społeczność" objętego Programem  Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014-2020.

Wyjątkowa polichromia odzyskała blask

Pełna konserwacja dekoracji malarskich na ścianie północnej prezbiterium drewnianego zabytkowego kościoła św. Marcina w Mogilnie została zakończona. Prace były możliwe, dzięki uzyskaniu dofinansowania z „Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich: Europa inwestuje w obszary wiejskie".

Renowacja tzw. starego kościoła w Mogilnie prowadzona jest już od kilku lat. Chociaż prace tergo typu nie należą do tanich, na zabiegi konserwatorskie zdecydowano się z uwagi na walory historyczne i artystyczne zabytkowego obiektu.

Długa historia

Drewniany kościół  św. Marcina w Mogilnie wybudowano w 1765 roku, prawdopodobnie z wykorzystaniem elementów wcześniej istniejącej świątyni. Wchodząc do wnętrza  możemy podziwiać zabytkowe ołtarze, barokowe detale ciesielskie tj. obramienia drzwiowe  o falistych nadprożach, parapet chóru muzycznego, a w szczególności  gotycki krucyfiks z około 1400 roku ,który bliski jest początkom powstania parafii (1311r.) oraz  pierwszym pisemnym wzmiankom z 1325 roku. Pierwszy kościół parafialny w Mogilnie pod wezwaniem św. Jana Chrzciciela został wybudowany prawdopodobnie w XIV wieku. Około 1558 roku uległ pożarowi. Po pożarze zbudowano kaplicę z kamienia pod wezwaniem św. Anny, która stoi do chwili obecnej. Nowy kościół pod wezwaniem św. Marcina Biskupa z Tours, został wybudowany około 1765 roku, a gruntownie odnowiony w 1891 roku. W latach trzydziestych XX wieku, kiedy proboszczem  był Jakub Luraniec wykonano nową polichromię we wnętrzu kościoła. Była to szczególna polichromia; tzw. polichromia patronowa.  Charakteryzuje się ona tym, że do jej wykonania  używa się szablonów zwanych patronami. W Polsce najlepiej znanym przykładem jest polichromia kościoła w Dębnie Podhalańskim.

 Dwa słowa o autorze

Właśnie tę polichromię konserwował w 1930 roku Tadeusz Terlecki, urodzony w Czerniowcach 3 maja 1903 r., absolwent Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie w latach 1923 – 1930. Po studiach konserwował polichromię kościoła w Dębnie Podhalańskim, sgrafitta w klasztorze Klarysek w Starym Sączu . Doświadczenia konserwatorskie wykorzystał we własnym malarstwie; głównie sakralnym. Wykonał polichromie kościołów w Lipnicy Wielkiej, Mogilnie, Zborowicach, Stróżach (1937), w kościele na Burku w Tarnowie i wreszcie w Biesiadkach (1938). W Mogilnie i Biesiadkach nawiązał do dekoracji patronowych Dębna Podhalańskiego. Polichromia w Mogilnie wykonana została w technice  tłustej tempery na zaprawie kredowo- klejowej . Cechą charakterystyczną tej dekoracji malarskiej jest kolorowy sufit w prezbiterium i nawie, składający się z kolorowych pasów patronowych ornamentów oraz monochromatyczne ściany z linearnie przedstawionymi świętymi . W prezbiterium w centrum malarskiej kompozycji, na tle kolorowych pasów patronowych ornamentów, pokrywających prawie całą powierzchnię stropu, umieszczony został owalny medalion z przedstawieniem Zwiastowania . Ściany pokryte są pasami monochromatycznych patronów w odcieniu czerni o geometrycznych wzorach. Tę pozorną monotonię przerywają postaci sześciu apostołów i mniejsze figurki aniołów .

Polichromia ta została w latach 70. XX wieku kompletnie przemalowana.

Długotrwale prace

W ostatnim czasie szczególną uwagę przykuwa polichromia w prezbiterium kościoła. Właśnie przy niej od dwóch lat prowadzone są prace badawcze i konserwatorskie, którymi kieruje artysta plastyk –konserwator dzieł sztuki Józef Stanisław Stec z Nowego Sącza. Dzięki ofiarności parafian, zaangażowaniu obecnego proboszcza ks. Emila Myszkowskiego oraz wsparciu finansowym Urzędu Marszałkowskiego przywracany jest historyczny wystrój malarski świątyni. Oprócz prac badawczo –odkrywkowych prowadzone są bardzo pracochłonne prace konserwatorskie przy dekoracjach malarskich stropu i ścian prezbiterium . W 2019 roku część dofinansowania do specjalistycznych prac konserwatorskich pochodziła z „Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich: Europa inwestuje w obszary wiejskie". Ich pozyskanie pozwoliło na przeprowadzenie pełnej konserwacji dekoracji malarskich na ścianie północnej prezbiterium .